Oorzaak 1: Peuterdiarree

Peuterdiarree of functionele diarree is een aandoening bij jonge kinderen die zich kenmerkt door een aanslepende, brijachtige tot waterdunne diarree. Het is de meest voorkomende vorm van diarree bij kinderen.

Meestal is de eerste stoelgang van de dag nog redelijk normaal, maar daarna heeft het kind vaak zes tot tien keer per dag dunnere stoelgang. ‘s Morgens nog brijachtig, ’s avonds meestal al waterdun. Onverteerde voedselresten van de ‘vorige maaltijd’ zijn duidelijk te herkennen in de stoelgang. ’s Nachts is het gelukkig meestal ‘rustig’ in de buik en maakt het kind geen stoelgang.

Het kind zelf is in topvorm en het groeit en ontwikkelt verder normaal. Je ziet helemaal niets aan het kind: het speelt, eet met smaak en heeft geen krampen of buikpijn. Het kindje plast ook normaal. Soms is het achterwerk wel wat geïrriteerd.

Dit komt vooral voor bij peuters en kleuters. Tegen de leeftijd van 5 jaar zijn de meesten er vanaf, ook zonder maatregelen

Oorzaak

Vaak begint het allemaal met een banale gastro-enteritis of buikgriep. Uit angst dat het kind uitdroogt, geven ouders het kind op die momenten vooral ‘vocht’. En het liefst dan nog wat gesuikerd, want eten doet het kind toch niet.

Wanneer een virus de darmen prikkelt, gaan de darmen sneller samentrekken waardoor het kind diarree krijgt. Is het kind op dat moment ziek, heeft het wat koorts en voelt het zich onpasselijk, dan is voldoende vocht en een darmsparend dieet zeker op zijn plaats. Geef dan bijvoorbeeld een flesje melk in plaats van aardappelen of fruitpap wanneer het vast voedsel weigert. Mijd een tweetal dagen te veel sinaasappelsap in de fruitpap. Heeft het kind weer eetlust? Begin dan onmiddellijk weer met zo normaal mogelijke voeding! Wees gewoon nog een paar dagen voorzichtig met echt ‘zware’ maaltijden zoals gefrituurde lekkernijen, pizza’s, bolognese of kaassaus. Zet je het kind te lang op ‘dieet’, dan wordt de kans op een normale stoelgang en darmmotiliteit steeds kleiner.

De vier V’s

Geef een kind dus zo snel mogelijk weer normale voeding. Denk daarbij aan de vier V’s.

1. Vocht: Beperk de vochtinname tot 1 à 1,2 liter per dag.

2. Vruchtensappen: Fructose en zoetmakers zoals sorbitol en xylitol worden moeilijk door de darm opgenomen, waardoor ze in de darm blijven. Ze houden het vocht in de darm waardoor ze de diarree eigenlijk in stand houden. Vermijd appelsap en perensap! Frisdranken zijn eveneens overbodig.

3. Vezels: Vezels ‘binden’ de stoelgang. Geef je kind dus liever bruinbrood of volkorenbrood dan witbrood.

4. Vet: Een kind heeft voldoende vetstoffen nodig, ook al heeft het al wat dikkere beentjes. Het zijn vooral suikers en eiwitten die een kind op die leeftijd wat ‘ronder’ maken. 35 tot 40 % van het energieaanbod moet uit vet bestaan. Smeer margarine op de boterham en gebruik voldoende boter of olijfolie bij de bereiding van het eten. Maak met plezier een ‘zwembadje’ met saus op het vlees of de aardappelen. Volle melk, yoghurt en jonge kaas zijn te verkiezen boven magere producten.
 

Oorzaak 2: diarree en verstopping

Blijft je kind klagen over buikpijn en maak je je ongerust?. Raakt je kind maar niet van die vervelende diarree of de ‘ongelukjes’ in de onderbroek af? Is je wasmachine in overdrive? Of heeft je kind juist erg veel last van verstopping (constipatie)? En werken de vier V’s echt helemaal niet? Vraag dan raad aan je huisarts. Je kunt je arts al een handje helpen door een ‘buikpijndagboekje’ bij te houden gedurende een week of twee. Meld het ook als er in de familie sprake is van darmziekten zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa.

Vaak is voorlichting en voedingsadvies na een standaard klinisch onderzoek in zo’n geval voldoende, maar bij aanslepende klachten zal de arts bijkomend onderzoek plannen, afhankelijk van het buikpijndagboekje en de groeicurves. Denk maar aan een stoelgangonderzoek, een bloedonderzoek, een echografie of radiografie van de buik (bv. bij constipatie), een zweettest of lactose-ademtest…

Je kunt een buikpijndagboekje (net zoals bij een hoofdpijndagboek)  bijhouden om de buikpijn in de gaten te houden. 
 

Wist je dat?

3 % van de zuigelingen heeft koemelkallergie. Zes maanden volwaardige borstvoeding beschermt tegen het ontwikkelen van koemelkallergie.

• Er bestaat geen evidentie dat een koemelkvrij dieet voor de mama tijdens de zwangerschap beschermt tegen koemelkallergie bij de baby. Ook het preventief vermijden van koemelk door mama tijdens de borstvoeding heeft geen bewezen nut.
• Een baby heeft 30% kans heeft op een koemelkallergie wanneer beide ouders ‘atopisch’ zijn (bv. hooikoorts, eczeem, allergie aan honden of huisstof... maar geen contactallergie!).
• Parasieten zoals een giardia lamblia zijn de tweede meest voorkomende oorzaak van diarree en buikpijn bij kinderen.
• Je kind kan tijdelijk lactose-intolerant zijn na een stevige buikgriep. Geen nood. Na enkele weken een lactosevrij dieet zijn de problemen weer van de baan.
• Kinderen (vooral vanaf 3 à 4 jaar) met lactose-intolerantie kunnen hoogstens 2 uur na een lactoserijke maaltijd krampachtige buikpijn krijgen. Ze hebben dan veel lucht in de buik (een opgezet buikje) en laten veel sterk ruikende windjes. In erge gevallen hebben ze ook zurige, waterige diarree.
• De grootste kans op klachten bestaat met melk, vooral als die buiten de maaltijd om wordt genuttigd. Lactose in vaste (pannenkoeken) of dik vloeibare voedingsmiddelen (vla, yoghurt) geeft veel minder problemen. De groeicurve buigt hierdoor niet af.
• Een kind met nog niet gediagnosticeerde mucoviscidose eet als een paard, maar toch buigt de groeicurve af en heeft het kind een overvloedige, vettige stoelgang.
• Ook glutenintolerantie of coeliakie kan overvloedige, vettige diarree veroorzaken.
• Een kind met coeliakie kan ook enkel afbuigen op zijn groeicurve, ondanks een goede eetlust en soms enkel ijzertekort.
• Een kind met hardnekkige constipatie kan tegelijk ook ‘overloopdiarree’ hebben. De waterdunne stoelgang zoekt dan een uitweg langs de harde ‘stoelgangstenen’ die in de darm blijven zitten. Het kind heeft dan vaak ongelukjes in de onderbroek.
• Als een klein kind zijn navel aanwijst bij ‘buikpijn’, moet de oorzaak vaak elders worden gezocht.
• Bij één op de drie kinderen boven de 6 jaar met steeds terugkerende buikpijnklachten moet naar een psychosociale oorzaak worden gezocht. Denk maar aan faalangst, een scheiding, pestgedrag, problemen op school (typisch: door de week ’s ochtends buikpijn en in het weekend niet).

Dit artikel werd geschreven in samenwerking met Mama Baas.