FACTS: sneller knip bij eerste

Een vrouw die voor het eerst bevalt zal sneller een knip krijgen (71 procent tegenover 33 procent bij vrouwen die van een volgende kind bevallen). Nochtans is het interessanter om juist bij een eerste geen knip te zetten, als het enigszins kan, want als je eenmaal een knip hebt gekregen, is de kans groter dat je bij een volgende bevalling opnieuw een knip nodig hebt.

Wat is het?

Bij een knip wordt de opening van de vagina vergroot door een snede schuinachterwaarts in de dam (het perineum of de zone tussen de vagina en de anus). Dit gebeurt altijd hetzij onder de al bestaande epidurale/spinale verdoving, hetzij na een lokale verdoving, zodat dit pijnloos is. Het best gebeurt de knip op het hoogtepunt van de contractie, als de dam uitgetrokken en dun is, en dit zo kort mogelijk voor de feitelijke bevalling.

Waarom wordt het gedaan?

Er zijn twee redenen waarom een knip wordt gedaan:

• Ofwel verkeert de baby in nood (hij zal dan een slecht hartritme vertonen) of is de moeder uitgeput en moet de bevalling sneller gaan.
• Ofwel loopt de moeder het risico om ‘door te scheuren’ in het perineum (de zone tussen de vagina en de anus) naar de anus (sluitspier) toe. Een natuurlijke scheur zal dan grotere schade aanrichten dan een knip.

Hoe verzorg je nadien je litteken?

Men zal de knip dichtnaaien met draadjes die verteerbaar zijn (men hoeft ze dus nadien niet meer te verwijderen). Een goede verzorging is wel nodig. Je kunt dat zelf het best doen door de wonde zo vaak mogelijk met water te spoelen, zeker nadat je hebt geplast. 

Een episiotomie, beter bekend als ‘een knip’, boezemt veel vrouwen angst in. ‘Zal dat wel goed genezen?’ of ‘Zal het pijn doen?’ zijn veelvoorkomende vragen. Het is dan ook beter dat je, als je er veel over nadenkt, een paar vragen te veel stelt aan je zorgverlener dan een paar te weinig. De ene arts zal sneller geneigd zijn om een knip te zetten dan de andere. Uit onderzoek blijkt dat Vlaamse gynaecologen nog steeds vaker wél een knip uitvoeren dan geen knip te zetten. Toch daalt het aantal jaar na jaar: in 2001 beviel 68 procent met episiotomie, in 2014 was dat nog 50 procent. Sinds 2003 bevallen steeds meer vrouwen van een tweede of volgende kind zonder een knip, en sinds 2010 is dat ook voor alle vrouwen die spontaan bevallen het geval. In Nederland vond in 2010 onder begeleiding van een verloskundige bij bijna 21 procent van de bevallingen een knip plaats en in het ziekenhuis onder begeleiding van de gynaecoloog bij 51,5 procent. Voor een tweede of volgende kind liggen de cijfers lager, namelijk 7 procent en bijna 18 procent.

Scheur of knip?

Zoals gezegd wordt bevallen zonder episiotomie zowel door de aanstaande moeders als door de gynaecologen verkozen. Een scheurtje of ruptuur, een wonde die vanzelf kan ontstaan als het hoofdje van de baby geboren wordt, geneest gemakkelijker dan een knip. Omdat men in drie lagen snijdt, moet elk van die lagen gehecht worden, waardoor het iets langer zal duren om te genezen. Het littekenweefsel is ook vaak iets gevoeliger (bijvoorbeeld tijdens het vrijen).

Door Dr. Sofie Vanderoost - Huisarts